PO Management

Als je niets verandert, is nascholing een last

We hebben het immers al druk genoeg met de dingen die we doen! Er wordt te weinig gebruikgemaakt van de e-learning”, dat hoor ik af en toe van een klant. De vraag die ik dan stel is: “Wat heb je gedaan om nascholing met behulp van e-learning een succes te laten zijn? Zodat je écht kunt profiteren van de voordelen!” 

We kennen de voordelen van professionalisering wel, het is van groot belang voor de kwaliteit van het onderwijs. Het draagt bij aan de kennis en vaardigheden van leraren en ondersteunt het proces van continu verbeteren binnen schoolorganisaties.

Net als in de les

In de Science Guide nieuwsbrief van 6 april jongstleden stelt Barend Last (Universiteit Maastricht) dat de toekomst van het onderwijs blended learning is. “Blended learning is een ontwerpvraagstuk, geen digitaliseringsslag”, zegt Last. Docenten klagen vaak dat studenten onvoorbereid naar de les komen en hun huiswerk niet hebben gemaakt. Door het studieproces van de studenten inzichtelijk te maken, kan de leerervaring versterkt worden. Deze conclusie kun je ook uitstekend toepassen als leidraad voor het inrichten van professionaliseringsactiviteiten in het primair onderwijs.

Sámen leren: zo doe je dat

Goede nascholing heeft een positieve impact op de kennis, de vaardigheden en het gedrag van leerkrachten en is uiteindelijk gericht op het positief beïnvloeden van de ontwikkeling van leerlingen. Maar hoe motiveer je leerkrachten om met hun professionalisering aan de slag te gaan wanneer de werkdruk al zo hoog is?

Wil jij jezelf ontwikkelen?

Leren. We zijn er elke dag mee bezig.

We laten de kinderen op onze scholen leren door diverse methoden, inzichten, werkwijzen en aanpakken in te zetten. En meestal gaat dat best goed. Maar wat als we zelf willen leren als professional?

Tijd voor nieuwe scholingsplannen

Binnenkort is het weer tijd om het schooljaarplan van dit schooljaar te evalueren. Welke doelen zijn gehaald en welke niet of in mindere mate? De corona-effecten hebben ongetwijfeld een flinke impact op de voorgenomen plannen gehad. Maar toch mogen we weer vooruitkijken. Als het meezit kunnen we komend schooljaar meer rekenen op een reguliere bezetting van het team en zal er een minder grote impact bij een nieuwe positieve coronamelding zijn.

Door leren meer werkplezier

In mijn vorige column schreef ik over het belang van aandacht blijven houden voor schoolontwikkeling, ook in deze coronatijd. De kwaliteit van uw team staat of valt met blijven leren, het vasthouden aan doelen en het bereiken ervan. Blijven leren is meer dan het volgen van gerichte scholing. Het is belangrijk om verbinding te maken met het leren op de werkplek, het informeel leren.

Nascholing? Focus op het realiseren van je doelen!

We leven in bijzondere tijden. We schrijven geschiedenis in deze coronacrisis. Complimenten voor alle onderwijsprofessionals die met een enorme flexibiliteit afstandsonderwijs realiseren! Zij spijkeren hun kennis en vaardigheden bij, zoeken informatie online, delen kennis en ervaringen en volgen volop e-learningcursussen. Hoe kunnen we die gedrevenheid ten aanzien van nascholing straks vasthouden?

De effecten van e-learning

Uit onderzoek blijkt dat e-learning effectief is als een aantal didactische principes wordt gevolgd. David Merrill heeft deze principes geformuleerd op basis van een studie van een groot aantal instructiemodellen en theorieën (Merrill, 2002). Deze zijn ook van toepassing op e-learning die wordt ingezet bij de professionalisering van leerkrachten.

Implementeren is verbinden

Van e-learning voor leerkrachten wordt nog wel eens gedacht dat de drempel hoog is – je zou heel digitaalvaardig moeten zijn – en de effecten minimaal. In het bedrijfsleven en de wetenschap weet men al jaren dat e-learning een effectief en efficiënt middel is om professionele kennis en vaardigheden te ontwikkelen en up-to-date te houden. Ook voor complexe taken kan e-learning verhelderend werken. In de professionaliseringsslag in het onderwijs waren we tot nu toe wat afwachtend, maar door de positieve ervaringen van de afgelopen paar jaar neemt e-learning nu ook hier een vlucht.

De basis op orde

Op 7 november verscheen het adviesrapport van de Onderwijsraad Ruim baan voor leraren, een nieuw perspectief op het leraarschap. De website van de Onderwijsraad vermeldt: ‘De Tweede Kamer heeft de Onderwijsraad de volgende adviesvraag gesteld: Hoe kunnen opleidings- en arbeidsstructuur zo worden vormgegeven dat ze op termijn bijdragen aan zowel voldoende als goede leraren? De raad introduceert een nieuwe kijk op het beroep die leidt tot ingrijpende aanpassingen in de opleidingsen arbeidsstructuur.’

Ongevraagde cursussen?

Onlangs deed de politiek voorafgaand aan het onderwijsdebat weer eens bijzondere uitspraken over het PO waaruit blijkt dat men ver van de dagelijkse praktijk in het onderwijs af staat. Er werd onder andere gesproken over adviseurs van € 1100,- per dagdeel (wie zijn dit?), besturen en raden van toezicht die vorstelijke beloningen ontvangen en het moeten volgen van ongevraagde cursussen. De PO-Raad reageerde daarop met de woorden: grote onzin, schofferend en getuigend van struisvogelpolitiek. Terecht, vind ik. 

Over ongevraagde cursussen wil ik het even met u hebben. Wat is een ongevraagde cursus? Een cursus die vanuit overheidswege is opgelegd? Een cursus die een leerkracht in opdracht van een schoolleider volgt vanwege het niet of onvoldoende tonen van specifieke didactische vaardigheden? Een cursus die is uitgekozen door het team met meerderheid van stemmen, maar waar uw stem niet voor was?

Op koers met gerichte nascholing

In mijn praktijk signaleer ik regelmatig dat de professionaliseringsagenda van leerkrachten losstaat van de koers van de organisatie. Leerkrachten kiezen cursussen en trainingen op basis van eigen interesses en persoonlijke doelen. De wensen van de schoolleider en de koers van de school spelen vaak geen rol. Maar is dat wel terecht? Ik denk het niet!

Samenwerken!

Onlangs las ik een artikel van Rob Martens in OnderwijsInnovatie : ‘Docentprofessionalisering is een ijsberg’ (Onderwijsinnovatie, nr. 1, maart 2017, pp. 11-13). Martens is wetenschappelijk directeur bij het Expertisecentrum Beroepsonderwijs (ecbo), hoogleraar aan de Open Universiteit en programmaleider van het Welteninstituut OU.

Martens constateert dat het Lerarenregister geen zin heeft als leraren weinig vertrouwen hebben in nut en noodzaak ervan en het ervaren als werkdrukverhogend. Hij stelt dat docenten voor het grootste deel leren door informeel leren op de werkvloer. Het deel van de ijsberg dat onder water zit. Martens suggereert daarbij een hoge kwaliteit van dit informele leren.

Bent u er klaar voor om samen te leren?

We weten het onderhand allemaal: het vakmanschap van de leerkracht bepaalt voor 67% de kwaliteit van het onderwijs (Wat werkt op school, Robert J. Marzano, Bazalt). Het is dan ook logisch dat de nascholingscriteria van het Lerarenregister en de bekwaamheidseisen in de cao zich richten op de vakinhoudelijke, (vak)didactische en pedagogische bekwaamheid van de leerkracht. En dus op het primaire proces ofwel het leren van leerlingen. Maar wat zijn de beste mogelijkheden voor leerkrachten om hun vaardigheden te blijven ontwikkelen? En wat sorteert dan het meeste effect?

E-learning werkt niet

Tijdens presentaties over de invoering van e-learningacademies voor de professionalisering van leraren tref ik vaak mensen met veel scepsis en vooroordelen. Er wordt bij voorbaat al geroepen: “E-learning werkt niet.”

E-learning: het draait om didactiek

E-learning maakt het mogelijk om uitdagende leeromgevingen te creëren. Bijvoorbeeld in de klas waar het de toepassing van passend onderwijs ondersteunt, of bij professionalisering van leerkrachten waarbij zij zelf hun moment kunnen kiezen waarop ze zich willen scholen. Een overzicht van de voor- en nadelen van e-learning vindt u op mijn website e-learningmaken.nl.