Leerling aan zet
Geen les van een juf of meester. Gewoon van je klasgenoten. Op basisschool de Globetrotter in Rotterdam geven kinderen uit groep 7 elkaar les. De juf is drie dagen op cursus. Een vervanger is er niet. Invallers zijn net zo schaars geworden als scorende spitsen van het Nederlands voetbalelftal of ouders die het schooladvies van de juf klakkeloos aannemen. Maak van een nood een deugd, moet de directeur gedacht hebben. Een lumineus idee was geboren.
Hoezo lumineus? Hoezo probleem? Heeft u wel eens gehoord van de leerpiramide van David S. Sousa? Hij heeft het rendement van leeractiviteiten onderzocht. In zijn ‘beruchte’ piramide geeft hij aan wat het beste leerresultaat oplevert. Volgens Sousa onthouden we gemiddeld slechts 5 procent van wat we horen en slechts 10 procent van wat we lezen. Niet veel dus. We onthouden de helft van wat we horen en zien en – schrik niet – 80 procent van wat we persoonlijk ervaren en bijna alles wat we iemand anders uitleggen. Ergo, laat leerlingen elkaar maar lesgeven, daar leren ze het meest van.
De piramide is berucht omdat de genoemde percentages discutabel en niet strak onderzocht zijn. Misschien zijn ze ook wel te mooi om waar te zijn. Alhoewel, als we iets aan anderen uitleggen worden we daar zelf meestal het meest wijzer van. Pas dan weet je echt hoe het zit.
Je vergeet dingen zo snel. Een voorbeeld. Iedereen heeft vier, vijf of zes jaar wiskunde gehad. Vanaf het begin word je doodgegooid met een functie hier, functie daar. Je weet wel, haakje openen, f plaatsen, haakje sluiten en dan het =-teken en dan komt er nog wat! Kunt u me uitleggen wat een functie is? Negen van de tien mensen schieten als ze dit horen direct in de stress. Om de doodsimpele reden dat ze zich dit wiskundige begrip niet eigen hebben gemaakt.
Nee, ik ben niet zo naïef te denken dat kinderen uit zichzelf met elkaar gestructureerd en georganiseerd aan de slag gaan. Maar dat was op de Globetrotter ook niet het geval. Ook daar waren wel degelijk begeleiders en onderwijsassistenten aanwezig. Ook zullen de leerlingen snel met de mond vol tanden staan als ze de stof onvoldoende beheersen. Dat wordt chaos, met alle negatieve gevolgen van dien. Zo simpel als ik het nu voorstel is het natuurlijk niet.
Maar toch, er valt nog een wereld te winnen, mits we voldoende innovatief en vooruitstrevend zijn. Denk ik dit opzicht ook even aan het sterk in opkomst zijnde fenomeen van het gepersonaliseerd leren. Het one-size-fits-allprincipe heeft zijn langste tijd gehad. De leerling is aan eindelijk zet.
Deze column is geschreven door
Frank Stienissen, PO Management
Frank Stienissen is hoofdredacteur van PO Management.
Frank Stienissen bekijkt het onderwijs met verwondering, een knipoog en een glimlach. Het boek Onderwijsvitaminen bevat een selectie van de columns die Frank de afgelopen jaren voor diverse onderwijsbladen geschreven heeft.
De onderwijsvitaminen zijn voor de werkvloer bestemd, voor de schoolleider en de leraar die het beste uit het kind én uit zichzelf wil halen. Ter lering en vermaak. Niet meer, niet minder. De aanbevolen wekelijkse dosering zorgt voor meer motivatie en inspiratie op school.
Met uw account kunt u het e-book Onderwijsvitaminen gratis downloaden op http://www.pomanagement.nl/whitepaper/179/.
