Verbindend leiderschap
Kersti Kaljulaid. Ze is van 1969, heeft een gezin met vier kinderen en is oma. Op haar 46e werd ze president van Estland. Ze heeft kennis van zaken, een visie op de toekomst van haar land en een groot hart voor kinderen.
Met zo’n 700 schoolleiders luisterde ik op 18 oktober naar haar openingstoespraak op de tweejaarlijkse conferentie van de European School Heads Association. Die vond dit keer plaats in Tallinn, de hoofdstad van Estland. Dit land maakte tot begin jaren negentig nog onderdeel uit van de Sovjet-Unie. Ondertussen timmert Estland keihard aan de weg van ontwikkeling, waarbij onderwijs gezien wordt als katalysator voor welvaart én welzijn.
Kaljulaid raakte het publiek met haar persoonlijke stijl: stevig, maar bescheiden, serieus, maar ook luchtig. Haar boodschap is tegelijk krachtig en genuanceerd en gaat over de impact van technologie op onze samenleving en op het onderwijs. Je kunt het lesprogramma Engels niet meer beginnen met ‘my dog is brown’ als driekwart van je leerlingen door YouTube en games al beter Engels spreekt dan de leraar. En voor de toekomst hebben jonge mensen andere kennis en vaardigheden nodig. Ze zullen grensoverschrijdend gaan werken, minder vastigheid zoeken bij een werkgever en aan de slag willen en moeten met de grote, ingewikkelde vraagstukken van deze tijd. Het belang van actueel onderwijs wordt door Estland bloedserieus genomen, onder andere met een nationaal actieplan dat wordt gedragen door vele partners. Tegelijkertijd gaat onderwijs ook over menselijke waarden, zegt Kaljulaid. Ze spreekt over inclusie, aandacht voor traditie, cultuur en compassie, zorgen voor elkaar.
Overal in de wereld duiken leiders op die met hun zwart-witboodschappen de bevolking verdelen. Dialoog wordt debat, debat wordt elkaar vermijden, mensen met tegengestelde meningen spreken en werken niet meer met elkaar. Zo komen we niet verder. Het is een verademing om te zien dat het ook anders kan.
Hier staat een leider die spreekt met het hoofd en in de kleur van haar hart. Kaljulaid laat zien wat verbindend leiderschap is: mensen raken, mensen meenemen in een groot verhaal van transformatie met behoud van wat mensen mensen maakt. Menselijkheid is de kern. Robots en machines zijn er straks al genoeg.
Deze column is geschreven door
Erno Mijland, BCO Onderwijsadvies
Erno Mijland is senior adviseur en manager innovatie. Hij schrijft en spreekt over onderwijs en leren met een focus op innovatie, digitale geletterdheid en onderzoekend leren.