Leren delen als 21st century skill
Ik was getriggerd door de kop ‘Google ontwikkelt onderwijsprogramma's voor basis- en voortgezet onderwijs’. Ik dacht: Eindelijk! Waar bleven jullie? Toen las ik: ‘Google gaat workshops geven op Britse scholen. Het bedrijf wil kinderen leren hoe ze zich op internet kunnen beschermen tegen phishing, scams, cyberpesten en het delen van te veel informatie.’ Oké, dacht ik, heel belangrijk, echt heel belangrijk, maar ik had gehoopt dat ze die berg aan informatie op het internet – en zelfs dat is een eufemisme – op een creatieve manier gingen ontsluiten voor het grote, jonge publiek. Een groep die kan lezen en schrijven met dit medium.
Open onderwijs boeit me al jaren. In het verleden heb ik wel eens geroepen dat ik de Facebook Learning Factory, de YouTube E-World Academy of de HEMA Highschool op wilde richten. Met die laatste ben ik echt serieus bezig geweest. De HEMA had in die tijd een eigen academie. Ik geloof heilig in brede ontsluiting van kennis, in laagdrempelig onderwijs. Je kunt tegenwoordig via allerlei tutorials een taal leren, of de tafels, of de staartdelingen. Wil je een deur leren afhangen, een portret leren schilderen of een genie worden, kijk maar op YouTube. Kennisoverdracht is niet langer het monopolie van het onderwijs. En … if you can’n beat them, join them: iedere leraar zou deze parallelle kennisverwerving moeten stimuleren.
Er zijn fraaie voorbeelden te geven. ‘Onze missie is om gratis onderwijs van wereldklasse te bieden aan iedereen, overal’, valt op de Nederlandse website van de populaire Khan Academy te lezen. Inmiddels is de academie in 24 talen te volgen en worden de YouTube-lessen elke dag meer dan 35.000 keer bekeken. Salman Kahn besloot in 2009 zijn goedbetaalde baan bij een hedgefonds op te zeggen voor een functie als onderwijsmissionaris. Bill Gates was lyrisch hierover: ‘Ik zou zeggen dat we ongeveer 160 IQ-punten opgeschoven zijn van de hedgefondscategorie naar de veel-mensen-onderwijzen-op-een-hefboomwijze-categorie. Het was een mooie dag toen zijn vrouw hem zijn ontslag liet nemen.’
OER’s hebben de toekomst. OER’s? Ja, Open Education Resources, een verzamelnaam voor educatieve organisaties zonder toetredingsbarrières. Voorbeelden zijn de Open Universiteit in Groot-Brittannië en de Athabasca University in Canada. Dergelijke programma's zijn meestal afstandsonderwijsprogramma’s. Ook binnen het primair onderwijs hebben we allerlei OER’s. Wikiwijs is misschien wel de bekendste. De Vlaamse variant heet KlasCement. In essentie doen ze hetzelfde, maar het Belgische platform is veel populairder dan het Nederlandse.
Een derde van de Vlaamse docenten schijnt hier regelmatig gebruik van te maken. En hoewel ook Wikiwijs de weg naar boven heeft gevonden (streven in schooljaar 2016/2017: 3 miljoen gevolgde lessen), gaat het volgens de Onderwijsraad niet hard genoeg. In het adviesrapport Doordacht digitaal (2017) schrijft de raad: ‘Ondersteuning en facilitering van het gebruik van open leermiddelen zou krachtiger moeten worden vormgegeven dan nu het geval is.’ Met open onderwijs hebben leraren meer grip op lesmaterialen, zijn ze minder afhankelijk van standaardmethodes en worden de lessen persoonlijker en actueler. De raad geeft de overheid advies om het ontwikkelen, delen en bewerken van open leermiddelen te faciliteren en te belonen.
Of zoals studenten van de TU Eindhoven het zeggen: ‘Je redt het niet door in je eentje extra materiaal te gaan ontwikkelen. Maar we kunnen het wél redden door samen te werken en ontwikkeld materiaal te delen. Gemaakt leermateriaal delen is echter voor veel leraren een heel grote stap. Wat zou het prettig zijn wanneer ook het 'leren delen' onderdeel zou uitmaken van de opleiding tot docent!’
Leren delen als 21st century skill. Mijn idee.
Deze column is geschreven door
Frank Stienissen, PO Management
Frank Stienissen is hoofdredacteur van PO Management.
Frank Stienissen bekijkt het onderwijs met verwondering, een knipoog en een glimlach. Het boek Onderwijsvitaminen bevat een selectie van de columns die Frank de afgelopen jaren voor diverse onderwijsbladen geschreven heeft.
De onderwijsvitaminen zijn voor de werkvloer bestemd, voor de schoolleider en de leraar die het beste uit het kind én uit zichzelf wil halen. Ter lering en vermaak. Niet meer, niet minder. De aanbevolen wekelijkse dosering zorgt voor meer motivatie en inspiratie op school.
Met uw account kunt u het e-book Onderwijsvitaminen gratis downloaden op http://www.pomanagement.nl/whitepaper/179/.
