PO Management

Leren zichtbaar maken

John Hattie

Kritische succesfactoren om te komen tot vervulling in het leren

Hoe stemmen we ons onderwijs zo goed mogelijk af op ontwikkelings- en ondersteuningsbehoeften van leerlingen? Hoe zorgen we voor optimale leerprestaties? In het boek Leren zichtbaar maken beschrijft John Hattie welke kritische succesfactoren een positieve invloed hebben op het leren en ontwikkelen van leerlingen.

Dit boek bestellen

Recensie

Hattie deed meer dan 15 jaar uitgebreid onderzoek naar wat feitelijk werkt op scholen om het onderwijs te verbeteren. Hij vergelijkt in zijn boek de resultaten van meer dan 800 meta-studies, waarbij miljoenen leerlingen zijn betrokken. Het boek is echter geen droge opsomming van wetenschappelijke feiten en cijfers. Hattie heeft de wetenschap feilloos weten te vertalen naar bruikbare handreikingen voor in de praktijk.

Een voor een behandelt hij de fasen van interactie tussen leerkracht en leerling en beschrijft hij welke factoren een positieve invloed hebben op het leren en de ontwikkeling. Hierbij maakt hij onderscheid tussen de voorbereiding van de les, het starten van de les, het verloop van de les en het einde van de les. In elke fase wordt de lezer voorzien van praktische handreikingen beschouwd vanuit een evidencebased perspectief.

Volgens Hattie is het belangrijk dat de leerkracht het leren vooral bekijkt door de ogen van de leerling. Veel van wat in de klas gebeurt, wordt niet gezien door de leerkracht. We hebben dus informatie uit gesprekken en vragen van leerlingen nodig om zicht te krijgen op het denken, voelen en leren. De verhouding tussen praten en luisteren moet volgens Hattie verschuiven. De leerkracht moet minder praten en meer luisteren. Het onderwijs moet gedomineerd worden door vragen van leerlingen in plaats van vragen door de leerkracht.

Daarnaast toont Hattie aan dat het geven van gerichte feedback een van de meest effectieve interventies is. Feedback verkleint de kloof tussen waar het kind zit in de ontwikkeling en waar het kind naartoe wil. Feedback wordt krachtig wanneer het goed wordt ontvangen en wordt gebruikt. Dit vraagt onder andere om feedback op taak- en productniveau, procesniveau en het niveau van zelfregulatie. Naast deze twee belangrijke kernen worden vele andere krachtige invloeden op het leren verder uitgewerkt. Daarnaast bevat elk hoofdstuk een aantal checklists waarmee scholen zicht kunnen krijgen op de stand van zaken ten aanzien van deze kritische succesfactoren en in welke mate deze worden toegepast. Het boek is niet enkel een aanrader voor leerkrachten maar ook zeker voor schoolleiders.

Belanghebbende conclusies in dit boek zouden in overweging kunnen worden genomen bij het ontwerpen van het onderwijs, zeker nu er keuzes gemaakt moeten worden voor de nieuwe schoolplanperiode.

Het boek verrijkt het denken, handelen en voelen van de leerkracht. Goed afgestemd onderwijs leidt tot leren zonder angst of overmatige frustratie en dat is zowel goed voor de leerling alsook voor de leerkracht.

Hattie heeft vele invloeden op het leren nader onderzocht. Hij stelt dat factoren sterk positief van invloed zijn op het leren als ze een effectgrootte hebben hoger dan 0.40.

Deze recensie is geschreven door